STATUT IZ 1463. GODINE

Najstariji sačuvani statut Bokeljske mornarice potiče iz 1463. godine. Mornarica je u to vrijeme nosila naziv „Bratovština sv. Nikole mornara“, a originalni naziv statuta glasio je „Liber fraternitatis divi Nicolai marina­riorum da Catharo“. Opšte je mišljenje naučnih radnika da ovo nije prvi statut organizacije ko­torskih pomoraca, nego je i ranije od 1463. godine postojao statut, ali nije sačuvan.

Manuskript ima 72 pergamentska lista, a samo je na­slov na latinskom je­ziku, pa slijedi prevod na italijanski jezik mletačkog dijalekta („Qua comenza la matricola de la congregation di misser san Nicolo di marinari di Catharo“) i sve ostalo je na italijanskom jeziku.

Pored naučnog, veliki je umjetnički značaj tog ruko­pisa jer se na prvom listu Statuta nalazi manji obojeni lik sv. Nikole u inicijalu. Ta slikarski izvanredno izrađena minijatura predstavlja djelo velikog kotorskog slikara Lovre Marinova Dobričevića.

Bratovština je u ovom Statutu birala puteve pune profesionalizacije upravnih struktura, uklanjajući iz njih kalafate – brodograditelje i ostale članove nepomorce, koji su bili voljni da učestvuju u pomorstvu samo svojim kapitalima. S druge strane, formirao se monopol na tu profesiju, proglašavajući uporno da niko ne može ploviti i trgovati ako nije član kotorske bratovštine, što je proizvelo otpore Prčanja i drugih pomorskih naselja.

Sve bratovštine su imale svoje statute i čvrstu unutrašnju organizaciju. Isto tako i Kotorska mornarica. Na čelu je bio gastald, pa dva sindika, tri prokuratora, gvardijani i kapelan. Bitno je istaći one crte koje su Kotorskoj mornarici dale poseban značaj, a to je baš spajanje funkcije gastalda, neke vrste stručnog predvodnika Mornarice, sa funkcijom lučkog admirala, koji je, pored ostalog, u Ko­toru komandovao četom mornara. Tako do 1493. godine srećemo precizan dokument da je Alegretus Nigro „admiratus et gastaldus fraternitatis Sancti Nicolai marinariorum“. Tako je ušlo u praksu da isto lice, koje je od vlasti postavljeno za „admirala luke“ (lučkog kapetana) bude u Bratovštini mornara izabrano za gastalda. A to znači da je sa četom oružanih mornara komandovala osoba koja je bila na čelu profesionalne organizacije.

Praktično to je, osim brojnih humano-vjerskih elemenata iznijetih u Statutu, povlačilo: 1) vođenje i stalno ažuriranje popisa mornara, spremnih za voj­ne i trgovačke djelatnosti, 2) ulogu neke vrste pomorske policije u Bokokotorskom zalivu, 3) učestvo­vanje, po potrebi, u pomor­skim ratnim akcijama Mle­tačke republike, 4) preuzimanje vlasti u gradu tokom tri dana proslave zaštitni­ka grada i učestvovanje u organizaciji i zaštiti te proslave, 5) učestvovanje u sanitetskoj službi, uz kontrolu brodova koji dolaze iz zaraže­nih krajeva i 6) organi­zaciju pomorske poštanske službe.

Iz svih tih razloga, admiral je uživao veliki ugled u gradu, pa se izjednačavao sa gradskim funkcionerima, a ponekad išao kao predstavnik grada i pred Senat u Veneciji.

U srednjem vijeku, kada država ili komuna još nisu bile u cjelini preuzele brigu socijalnog staranja za siroma­šne i bolesne, to su, pored crkve, još obavljale zanatlijske bratovštine. Te profesionalne organizacije su se, naravno, sta­rale za svoje članstvo, a u statutima je bilo tačno pred­viđeno u kojim to slučajevima.

Tako je bilo i sa Bratovštinom mornara, pa su u Statutu iz 1463. godine predviđeni posebni slučajevi pomoći kod nemaštine („Per li poveri fradelli“), za davanje miraza ženskom djetetu, u slučaju nedostatka sredstava za sahranu pomorca, ili za prevoz tijela, ako je smrt nastupila negdje u stranoj luci, a posebno u slučajevima bolesti i gladi. Predviđen je i slučaj smrti stranog pomorca u kotorskoj luci.

 

STATUT IZ 1873. GODINE

Bokeljska mornarica Kotor, tada pod nazivom „Plemenito tijelo Bokeljske mornarice“ (Nobile corpo della Marinerezza Bochese), donijela je novi statut 1873. godine. Za ovaj statut je interesantno da do njegovog objavljivanja u službenim glasilima uopšte nije došlo pošto nije bio potvrđen od strane Namjesništva, koje je preko Okružnog načelstva u Kotoru, 27. januara 1875. vratio Mornarici tri neovjerena primjerka Statuta sa napomenom da se „Plemenito tijelo Bokeljske mornarice“ u smislu Opšteg zakona o udruženjima od 23. novembra 1852. i kasnijeg Zakona o udruženjima i zborovima od 15. novembra 1867, ne može smatrati i tretirati kao društvo. Navodi se, međutim, da to ne predstavlja smetnju da Mornarica i dalje postoji kao i do tada, iako neovjerena od državnih vlasti.

Tako je ovaj statut za Mornaricu, uprkos tome što nije bio zvanično priznat, bio na snazi i ona se po njemu upravljala sve do donošenja novog statuta, 27. decembra 1934. godine.

Statut iz 1873. godine ostao je sačuvan u rukopisu na italijanskom jeziku, i to u prepisu koji je zaveden pod brojem 19 na datum 1.3.1878 (kako stoji na naslovnoj strani Statuta, koji se danas čuva u Pomorskom muzeju Crne Gore u Kotoru).

Statut se sastoji od uvoda (Proemio) i 11 poglavlja (Capitolo), sa ukupno 64 člana (Articolo).

U uvodu se porijeklo Bokeljske mornarice vezuje za godinu do­nošenja tijela sv. Tripuna u Kotor (809), mada se navodi da ima i mišljenja o njenom kasnijem porijeklu. Dalje se kaže da najstarije uspomene na nju datiraju iz IX vijeka, o čemu postoje osvrti dr Urbana Rafaelija i Josipa Đelčića. Ističe se i da je ostvarila najbolje privi­le­gije za vrijeme Kotorske republike (misli se na vizantijski period), srpskih kraljeva i Mletačke republike, što joj je omogućilo brzi uspon i učinilo najinteresantnijim spomenikom Kotora i Boke. Takođe se navodi da je po padu Mletačke republike sačuvala naklonost Rusa, kao i drugih sila koje su se smjenjivale, ali da je živjela sa manje slave, a da je oživjela punim sjajem tokom vladavine Austrije, koja da ju je obasula usluga­ma i najširom zaštitom. U uvodu se spominje i stari statut Kotorske mornarice iz XV vijeka, za koji se kaže da je proistekao iz tradicionalnih običaja kojima se ona upravljala u starim vremenima. Na kraju uvoda se navodi kao najdraže geslo Bokeljske mornarice „Fi­des et Honor“, koje joj je podario austrijski nadvojvoda Albert.

U samom naslovu Statuta navodi se njeno novo ime koje je usvojila prilikom obnove iz 1859. go­dine: „Nobile corpo della Marinerezza bocchese“.

Član 1. Statuta utvrđuje kao sjedište Morna­rice sam grad Kotor.

Član 2. navodi ciljeve udruženja: da Boke­lji sačuvaju uspomene na slavna djela svojih predaka, okupljajući se u dane proslave sv. Tripuna“, 2. i 3. februara.

Član 3. predviđa paradno učešće Mornarice prilikom dočeka austrijskog cara ili nekog člana njegove porodice, kao i bilo koje druge okrunjene glave i prinčeva-nasljednika.

Član 4. propisuje da Mornarica prima od političke vlasti državnu, a od kotorske opštine gradsku zastavu sa likom sv. Tripuna, i to svaki put kad bude nastupala prema propi­sima Statuta.

Član 5. definiše uniformu Mornarice kao bo­keljsku narodnu nošnju sa odgovarajućim oružjem.

Član 6. propisuje da u Mornaricu mogu biti prim­ljeni svi Bokelji koji imaju pravo glasa u bilo kojoj opštini Boke Kotorske, kao i članovi njihovih porodica, a u izuzetnom slučaju svaki austrijski građanin nastanjen u Boki.

Član 7. utvrđuje minimalnu granicu starosti za ula­zak u sastav Mornarice na 16 godina.

Članovi 8–63. odnose se na: regulisanje prava i obaveza članova; izbor i dužnosti oficira; održavanje skupština; regulisanje svečanih nastupa; održavanje loda, koje mali admiral izgovara na narodnom jeziku; igranje kola Mornarice; dužnosti kapelana; zastave; fond koji se sastoji od pomoći koju daje car i od „pobož­nih“ priloga i zavještanja; komisiju koja će njime ru­kovoditi; opšte odredbe u kojima se govori: o sasta­vljanju pravilnika za internu upotrebu glavnog štaba i pravilnika za regulisanje rada komisije za administriranje fonda; o obavezi prisustvovanja glavnog štaba i ađutanta u uniformama na državnim svečanostima, prilikom care­vog rođendana i Spasovdana: o pečatu koji treba da nosi grb grada Kotora, bez krune i orla, nad kojim će se nalaziti lovorov vijenac koji će podržavati dvije zastave, a između zastavnih kopalja nalaziće se natpis „Fides et Honor“; o mogućnosti modificiranja Statuta odlukom 3/4 glasova opšte skupštine i uz saglasnost dalma­tinskog Namjesništva.

Član 64 (posljednji) propisuje da Statut mora biti podnesen Namjesništvu na odobrenje, a zatim preveden na slovenski jezik i objavljen u službenim novinama na oba jezika, koji se upotrebljavaju u Kotoru.

Original Statuta svojeručno su potpisali: admiral Niko vitez Demattei, major Mato konte Ivanović, prvi kapetan Frederico Brambilla, drugi kapetan Luka Sablić, natporučnik Ferdinand Petović, poručnik Luka Dabović, poručnik Ilija Gasparini i ađutant Urban Vida.

U zaključku se može reći da je ovim statutom Bokeljska mornarica praktično pretvorena u memorijalnu instituciju, čije se djelovanje uglavnom svodilo na uveličavanje proslava sv. Tripuna i učestvovanje na raznim paradama prilikom dolazaka austrijskih i drugih velikodostojnika.

 

STATUT IZ 1934. GODINE

Ovaj statut nije donio ništa radikalno novo u odnosu na statut iz 1873. godine, osim težnje da Mornarica povrati neke ranije funkcije koje je imala prije nego što je postala memorijalna institucija, a naročito da preuzme angažovanje oko socijalnog staranja za po­morce, kao i da doprinese unapređenju pomorstva Boke raznovrsnom svojom djelatnošću.

U tu svrhu je bilo pre­d­viđeno i stvaranje više fondova za različite namjene, kojima je posvećeno čitavo VI poglavlje Statuta, pod nazivom „Finansiranje Bokeljske mornarice“.

Tako je u članu 94. Statuta predviđeno da se imaju ustanoviti sljedeći fondovi:

1. Administrativni fond, za pokriće administrativnih troškova, kao i troškova vezanih za tradicionalne svečanosti povodom proslave sv. Tripuna

2. Historijsko-kulturni fond, za pokriće troškova za uređenje i održavanje muzeja, arhiva i biblioteke Mornarice, kao i za prikup­ljanje, sređivanje, čuvanje i nabavku istorijske građe o Boki, Bokeljima i pomorstvo Boke, a prvenstveno za očuvanje tradicija Bokeljske mornarice, narodne nošnje i starinskog oružja.

3. Socijalno-humanitarni fond, za pokriće izdataka namijenjenih pomaganju siromašnih, bolesnih ili unesrećenih članova mornara i njihovih porodica, bez obzira na njihovu narodnost ili državnu pripadnost.

4. Fond A, za finansiranje kupovine ili izgradnje Doma Bokeljske mornarice, kada to odluči Glavna skupština Mornarice

5. Fond B, za pokriće izdataka prema oporuci le­gatora čiji se legati ne mogu uvrstiti ni u jedan od gore spomenutih fondova.

U članu 95. navode se izvori finansiranja ovih fondova, pa se tako, primjera radi, za finansiranje administrativnog fonda kao glavni izvor predviđa „Visoki prinos Nj. Veličanstva Kralja“, dok bi se socijalno-humanitarni fond prvenstveno punio redovnim prihodima od prinosa članova mornara.

Statut je usvojen 27. decembra 1934, ali je publikovan tek sljedeće, 1935. godine (što se vidi na unutrašnjoj naslovnoj strani Statuta, odštampanog u Bokeljskoj štampariji iz Kotora).

Gornje planove i statutarne odredbe itali­janska okupacija Boke u II svjetskom ratu svela je na puste želje, jer je djelovanje Bokeljske mornarice bilo zabranjeno, a ona i ubuduće ostala ustanova isključivo memorijalnog karaktera.  

 

STATUT IZ 1964. GODINE

Po završetku Narodnooslobodilačkog rata u kome su mnogi njeni članovi uzeli aktivnog učešća u borbi protiv okupatora, bilo je prirodno da se i Bokeljska mornarica pridruži opštem narodnom slavlju. Međutim, iako je odmah po oslobođenju Kotora Mornarica plesala svoje tradicionalno kolo na proslavama Tripundana 1945. i 1946. godine, komunističke vlasti su ubrzo odvojile njeno djelovanje od proslava sv. Tripuna. Iako nije bila formalno ukinuta, uloga Mornarice uglavnom se svodilo na ispunjavanje želja novih vlasti, učešćem odreda mornara na državnim svečanostima poput Dana Jugoslovenske ratne mornarice.

U jubilarnoj godini mornarice i pomorstva 1962. godine, u kojoj su registrovani značajni uspjesi pomorske aktivnosti Boke, naročito brodarskog preduzeća „Jugooceanija“ koje je tada raspolagalo sa 22 prekookeanska broda, smatralo se da je nastupio čas da se pitanje oživljavanja Bokeljske mornarice konačno riješi. Tada je osnovana komisija iz redova pomoraca, istoričara, pravnika društveno političkih radnika, koja je na Skupštini održanoj 30. avgusta 1964. godine donijela novi statut.

Statutom iz 1964. godine djelatnost Bokeljske mornarice u potpunosti je upodobljena potrebama novog poretka, zasnovanog na tekovinama Narodooslobodilačke borbe i socijalističke revolucije.

Tako je za Dan Bokeljske mornarice u članu 4. Statuta utvrđen isti datum kao i za Dan ratne mornarice i jugoslovenskog pomorstva – 10. septembar. Time je zapravo statutarno verifikovana odluka rukovodstva Bokeljske mormarice donesena prilikom proslave Dana ratne mornarice i pomorstva 1962. godine.

Članom 5. određeni su zadaci Bokeljske mornarice: „da njeguje svijetle tradicije našeg pomorstva i slavnu istoriju Bokeljske mornarice; da čuva i unapređuje bratstvo i jedinstvo Jugoslavije i da učvršćuje tekovine stvorene kroz Narodnooslobodilačku borbu i socijalisti­čku revoluciju, budući da se u svojoj dugoj istoriji teme­ljila na idejama bratstva i ujedinjenja naših naroda; da sarađuje sa državnim organima, ustanovama i drugim organizacijama, koje u svojim programima imaju zadatke iz oblasti pomorstva; da održava veze sa srodnim organizacijama u zemlji i van nje“.

U članu 6. definisan je način ostvarivanja tih zadataka: „okuplja­njem članova, fizičkih i pravnih lica, u organizaciji Bokelj­ske mornarice; organizovanjem i potpomaganjem svih inicijativa usmjerenih na unapređenje pomorstva; po­maganjem i organizovanjem naučno-istraživačkih radova iz oblasti pomorstva; objavljivanjem povremenih pub­li­kacija s tematikom pomorstva; vanrednim stipendi­ra­njem ljudi koji se izuzetno bave usavršavanjem u obla­sti pomorstva; prikupljanjem i obrađivanjem arhivske gra­đe o pomorstvu, posebno one koja se odnosi na Bo­keljsku mornaricu; prikupljanjem navigacionih ure­đaja, kako iz prošlosti, tako i iz savremenog doba, koji su od interesa za Bokeljsku mornaricu; aktivnim učešćem u radu na ostvarivanju zadataka društveno-političkih orga­niza­cija; saradnjom sa sindikalnim organizacijama i državnim organima u rješavanju materijalnog položaja pomoraca; ukazivanjem materijalne pomoći člano­vima Bokeljske mornarice u naročito opravdanim sluča­jevima; pri­red­bama manifestacionog karaktera u tra­dicionalnoj nošnji bokeljskih mornara; prikupljanjem i obnavljanjem nošnje i oružja bokeljskih mornara; Bokeljska morna­rica može za ostvarivanje svojih zada­taka imati i osnivati institute, muzeje, zbirke i slične in­stitucije.“

Član 7. određuje da Bokeljska mornarica radi ostvarivanja svojih zadataka može biti član drugih pomorskih organizacija u SFRJ, kojima je cilj i zadatak jačanje i unapređenje pomorstva Jugoslavije i nje­govanje naših pomorskih tradicija.

Ostali članovi Statuta, kojih ukupno ima 31, govore o čla­novima Bokeljske mornarice, koji mogu biti: uteme­ljivači, po­magači, redovni članovi i mornari – aktivni sastav; o ma­­terijalnim sredstvima; o organima Bokeljske mor­na­rice, koji su: Skupština, Predsjedništvo, Admiralat, Aktivni sastav sa svojim časništvom i Nadzorni odbor.

U Statutu iz 1964. godine po prvi put se spominje mogućnost osnivanja podružnica Bokeljske mornarice. Naime, čaln 24. propisuje da „Bokeljska mornarica, radi ostvarenja svojih ciljeva i izvršenja zadataka, ima podružnice za okupljanje članstva po razmim mjestima Jugoslavije. Podružnice moraju imati najmanje 10 članova.“

Ovako zamišljena i reorganizovana, Bokeljska mornarica trebalo je da bude ne samo memorijalna institucija već i organi­zacija koja će svojom djelatnošću i po­vezanošću sa insti­tu­cijama koje nose razvoj pomorstva Jugoslavije, doprinositi da­ljem unapređenju pomorske djelatnosti.

Zapravo, ovim je ona sasvim odvojena od svoje vjekovne tradicije vezane za proslavu Tripundanskih svečanosti, i u praksi svedena na nivo folklornog društva sa samo jednim statutarno definisanim učešćem svog aktivnog sastava – u proslavi Dana ratne mornarice i jugoslovenskom pomorstva.

 

STATUT IZ 1976. GODINE

Statut iz 1976. godine bio je na istoj političkoj liniji kao i njegov prethodnik, samo prilagođen tadašnjem stepenu razvoja socijalističkog društva. Tako je Bokeljska mornarica sada „učlanjena u Socijalistički savez radnog naroda Crne Gore i djeluje u okviru programskih ciljeva i Statuta Socijalističkog saveza Crne Gore i Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije“ (član 7. Statuta), dok su njene podružnice postale „konstitutivni dio opštinskih konferencija Socija­lističkog saveza radnog naroda“ (član 20).

Nastupi aktivnog sastava Bokeljske mornarice više nisu ograničeni samo na Dan Bokeljske mornarice, 10. septembar, već su prošireni „nastupanjem Bokeljske mornarice u aktivnom sastavu u tradicionalnoj nošnji pod zastavom i oružjem prilikom dočeka Predsjednika Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, visokih predstavnika stranih zemalja koji dolaze u posjeti Boki Kotorskoj i naročito svečanim prilikama na teritoriji Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije po odluci Predsjedništva, a prema Pravilniku o nošnji, činovima i nastupima aktivnog sastava Bokeljske mornarice; nastupanjem prilikom proslave državnih praznika i značajnih istorijskih datuma i drugim svečanostima a u duhu Pravilnika o nošnji, činovima i nastupima aktivnog sastava Bokeljske mornarice“ (član 8). Podružnice pored proslave 10. septembra, proslavljaju svoj Dan proslave i drugi zna­čajni datum kojega odredi Skupština podružnice (član 19).

Kada je riječ o podružnicama, bitna razlika u odnosu na prethodni statut je u tome što one sada moraju imati najmanje 20 članova i mogu se osnovati za pojedino naselje ili za područje opštine.

U članu 14. Statuta taksativno se navode svi članovi utemeljitelji Bokeljske mornarice (njih ukupno 21), počev od Saveznog sekretarijata za narodnu odbranu, pa sve do Školskog centra Bar.

Članom 17. postaje sastavni dio Statuta ranije donesena odluka od 5. januara 1973. godine, kojom je za doživotnog počasnog admirala Bokeljske mornarice proglašen Predsjednik Socijalističke Federa­tivne Republike Jugoslavije Josip Broz TITO.

Prema tome, odredbama Statuta iz 1976. godine samo je nastavljen diskontinuitet u vjekovnoj povezanosti Bokeljske mornarice sa svecem zaštitnikom grada Kotora, sv. Tripunom, nastao donošenjem Statuta iz 1964. godine. Taj diskontinuitet je prekinut tek Statutom iz 2004. godine, kojim se Mornarica ponovo vratila tradicionalnom svetkovanju sv. Tripuna.

 

STATUT IZ 1991. GODINE

Društvene promjene koje su uslijedile raspadom Jugoslavije i, uporedo sa tim, prelazak bivših republika, a sada osamostaljenih država, sa socijalizma na kapitalizam, odrazili su se i na djelatnost Bokeljske mornarice, koja je postepeno počela se vraća korijenima i odbacuje socijalističko „ruho“ nametnuto statutima iz 1964. i 1976. godine. Još u doba zajedničke države Savezne Republike Jugoslavije Mornarica ponovo uzima učešće u tripundanskim svečanostima, a 27.1.1990. lode poslije višedecenijske pauze izgovara mali admiral Frano M. Milošević.

Ova tendencija povratka izvorima našla je svoj izraz u novom statutu, donesenom 5. septembra 1991. godine.

Već u članu 1. Statuta Bokeljska mornarica se ponovo definiše kao „staleška bratovština u kojoj se kontinuirano čuva tradicija jedne od najstarijih profesionalnih organizacija pomoraca na svijetu, nastala 13. januara 809. godine“ .

U članu 4. kaže se da „Bokeljska mornarica ima svoju svečanu pjesmu čija prva strofa glasi:

                                                                   Uljezimo svi u kolo

                                                                   Rukama ruke pružimo,

                                                                   Pokažimo svim okolo

                                                                   Da slogu bratsku vriježimo,“

čime se za himnu Bokeljske mornarice proglašava „Pjesan“, pjesma koju je napisao Pavo B. Kamenarović krajem XIX vijeka.

Povratak tradiciji vidljiv je i iz člana 6. kojim se regulišu nastupi Glavnog odreda Bokeljske mornarice. U njemu se navodi da „Glavni odred Bokeljske mornarice nastupa:

1. Na dan Bokeljske mornarice,

2. Na gradskim svečanostima Svetog Tripuna u Kotoru.

Glavni odred Bokeljske može da nastupi i svečanim prilikama, po pozivu organizatora svečanosti, a na osnovu odluke Admiralata.“

U poglavlju VII (članovi 21–40) utvrđuje se struktura organa Bokeljske mornarice, koja je zadržana sve do danas. Članom 20. utvrđeni su sljedeći organi Mornarice: Skupština, Admiralat, Upravni odbor, aktivni sastav, Nadzorni odbor, ostali odbori i Sud sedmorice. Ostalim članovima u ovom poglavlju pojedinačno se regulišu sastav, izbor i zadaci svakog pojedinačnog organa, kao i trajanje mandata njegovih članova. Struktura aktivnog sastava, propisana članovima 33–36, preuzeta je, uz manje razlike, i u najnovijem statutu Bokeljske mornarice.

Članovima 41–47. u VIII poglavlju Statuta iz 1996. godine regulisana je pravna materija podružnica Bokeljske mornarice. Više se ne uvodi ograničenje u pogledu minimalnog broja članova podružnice kao u ranijim statutima, ali se ističe da je za formiranje odreda podružnice potrebno najmanje 10 mornara (član 43).

Materija podružnica postaće, međutim, problem nakon izmjena i dopuna koje su unesene u statut iz 2011. godine, a njegovo razrješenje uslijediće tek u najnovijem statutu iz 2016. godine.

 

STATUTI IZ 1996, 1999. i 2004. GODINE

Sva tri statuta donesena u periodu 1996–2004. godine predstavljala su gotovo doslovan prepis statuta iz 1991. godine, uz izvjesna organizaciona prilagođavanja novim društvenim prilikama.

Najvažnija promjena koju je donio statut od 24. februara 1996. godine bila je sadržana u odluci kojom se za Dan Bokeljske mornarice, umjesto 10. septembra, proglašava 26. jun, dan proglašenja prvog sačuvanog statuta ove bratovštine iz 1463. godine.

Statutom od 24. juna 2000. godine unesena je samo jedna bitna promjena: Bokeljska mornarica prestaje da bude društvena i postaje nevladina organizacija sa svojstvom pravnog lica.

Statut od 13. novembra 2004, osim što popravlja grešku u numerisanju članova u prethodnom statutu iz 2000. godine (broj 36. greškom je bio upotrebljen za dva uzastopna člana statuta, tako da su redni brojevi svih članova, počev od člana 37, umanjeni za jedan), razlikuje se od njega samo po tome što uvodi dopunu koja se tiče područja osnivanja podružnica. Naime, drugi stavak člana 43 (u statutu iz 2000. greškom označenog kao 42) proširuje područje osnivanja podružnica Mornarice, koje je do tada bilo ograničeno samo na opštine Boke Kotorske, na teritoriju „državne zajednice SCG i izuzetno van njenih granica, kako je i predviđeno u Zakonu NVO, a po saglasnosti Bokeljske mornarice.“ Time je dat pravni osnov da se, osim u Tivtu i Herceg Novom, osnuje podružnica Bokeljske mornarice i u Srbiji (Beograd). U Hrvatskoj je društvo „Bokeljska mornarica“ osnovano u Zagrebu još od 1956. godine, a danas djeluje pod imenom „Hrvatska bratovština Bokeljska mornarica 809“, ali sasvim nezavisno od Bokeljske mornarice Kotor.

 

STATUT IZ 2011. GODINE

I statut iz 2011. godine mogao bi se smatrati manje-više dosljednim prepisom statuta iz 2004. godine da nije uveo neke novine koje su ubrzo postale predmet učestalih kritika i na kraju rezultirale njegovom revizijom, koja je uslijedila donošenjem statuta iz 2016. godine.

Kao prvo, odlučeno je da se naziv „Bokeljska mornarica“ dopuni tradicionalnom godinom njenog osnivanja „809.“, tako da glasi „Bokeljska mornarica 809.“ Osim činjenice da je godina 809. kao godina osnivanja ove organizacije preuzeta iz narodne predaje, a ne iz relevantne istorijske faktografije, treba imati u vidu i to da ovaj inovirani naziv Bokeljske mornarice nije čak ni originalan, jer je u Hrvatskoj već postojala potpuno osamostaljena podružnica Bokeljske mornarice sa identičnim imenom, ali sa vrlo naglašenim nacionalnim predznakom: Hrvatska bratovština „Bokeljska mornarica 809“. Sem u veoma kratkom periodu svog djelovanja u II polovini XIX vijeka, kada je na zahtjev kotorskog biskupa Kalođere članovima pravoslavne vjeroispovjesti bio zabranjen pristup u Bokeljsku mornaricu iako su oni ranije zauzimali i položaje njenih prokuratora, pa i admirala, Mornarica je uvijek okupljala sve Bokelje bez obzira na vjeru i nacionalnost i insistirala na „bratskoj slozi“, što je vidljivo iz riječi njene himne, kao i iz statutarnih odredbi kojima se reguliše članstvo u njoj. Tako se u članu 6. statuta iz 1873. godine propisuje „da u Mornaricu mogu biti prim­ljeni svi Bokelji koji imaju pravo glasa,“ dok se u članu 22. statuta iz 1923. godine to pravo proširuje i na tuđeg državljanina „ako je dobra glasa i ponašanja i ako ga primi uprava Bratovštine.“

Drugi krupan prigovor ovom statutu odnosio se na član 1. Statuta u kome se Mornarica definiše kao „nevladina organizacija koju osni­vaju pravna lica: Podružnica Kotor, Podružnica Tivat, Pod­ruž­nica Herceg Novi i pridružena Podružnica Beograd.“ Ovim je napravljen pravni presedan po kome matičnu organizaciju osnivaju podružnice umjesto da bude obrnuto, a da i ne govorimo o tome da matična organizacija ovdje zapravo postoji tek kao prosti zbir podružnica. Tako je matica Bokeljske mornarice, koja je oduvijek bila u Kotoru, svedena na nivo podružnice, a podružnice Tivat, Herceg Novi i Beograd formalno-pravno postale saosnivači iako su osnovane tek 1972. godine.

Ovaj pravni nonsens ispravljen je najnovijim statutom iz 2016. godine, kojim je kotorska podružnica ponovo uzdignuta na nivo matice, a ime organizacije promijenjeno u „Bokeljska mornarica Kotor“.